༄༅།།ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེ་བྱུང་ཚུལ།

     དུས་རིམ་གོང་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དབུ་མ་བརྙེས་པའི་གོང་དེར་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་དུ་མི་རབས་དུ་མ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། བོན་གྱི་ལུགས་འགའ་ཡང་དར་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ན། དུས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་ཡི་གེའི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་བརྡ་སྤྲོད་པའམ་དེ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བའི་ཤེས་རིག་འགའ་རེ་བྱུང་མེད་པའི་ངེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། སྨོན་པའི་མི་བོ་ལུམ་ལུམ་ནས་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེའི་ཡབ་རྒྱལ་བོན་ཐོད་དཀར་གྱི་བར་དམུ་རྒྱལ་གྱི་གདུང་རབས་བཅོ་བརྒྱད་བྱོན་ཡོད་པའི་ཚུལ། ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་བོན་རབས་བཤད་པའི་སྐབས་གསལ་བར་སྤྲོས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་རབས་དེ་རྙེད་ཀྱི་རིང་ལ་ཕན་ཚུན་བརྡ་སྤྲོད་པའི་ཆ་རྐྱེན་དང་། རྒྱལ་ཁམས་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་ཡི་གེའི་སྦྱོར་བ་ཅི་རིགས་ཤིག་བེད་ སྤྱོད་བྱས་ཡོད་དམ་མེད་པའི་སྐོར་འདི་རིགས་ནི་ཆེས་སྔ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་དེ་རིགས་ཀྱི་ཁུངས་སྟོན་བྱེད་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་འགའ་ཞིག་ཀྱང་འཐོབ་ཏུ་མེད་པར་བརྟེན། ད་ལྟའི་དུས་སུ་རྟོགས་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་ནའང་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས་བོན་བསྟན་ཅིང་། ཡི་གེའི་སྲོལ་གསར་དུ་མཛད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཕལ་མོ་ཆེར་ཡོངས་གྲགས་པ་ཡིན་སྟབས། གཤེན་རབ་བྱོན་པ་ནས་བཟུང་རང་རེས་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེ་བྱུང་ཡོད་པའི་ཚུལ་ངེས་པར་དུ་ལབ་ཆོག་ལ། ལུང་དང་རིག་པ་གང་ལ་བརྟེན་ནའང་ཚུལ་མཐུན་ཞིག་ཏུ་མངོན་ཐུབ། ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད〔པེ159ཕ12〕ལས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ནི་དང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཛད་དེ། མདོ་ལས། ཡི་གེ་སུམ་ཅུས་བོན་གྱི་ཁོག་ཡང(ཀྱང་)ཕུབ། མགོ་ཡིས་ལམ་དྲངས་ཤད་ཀྱི་མདོ་ཡང་བཅད། །ཚིག་གིས་བར་ཕྱེ་མི་འཁྲུགས་གསལ་བར་སྙོམས། །གུག་འགྲེང་ན་རོ་ཞབས་ཀྱུ་ཡ་སྟ་ཡིས། །སྐབས་སྦྱར་དོན་དུ་ཡན་ལག་རྒྱས་པར་བཏགས། །ཞེས་པས། དང་པོ་དག་པ་ལྷའི་ཡི་གེ་སྟག་གཟིག་སྤུངས་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར། དེ་ནས་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་བསྒྱུར། དེ་ནས་སྨར་སྦྲག་ཏུ་བསྒྱུར། དེ་ནས་སྨར་ཆེ་ཆུང་དུ་བསྒྱུར། སྨར་ཆེན་དབུ་ཅན་ནམ་གཟབ་ཏུ་བསྒྱུར། སྨར་ཆུང་འབྲུ་མར་བསྒྱུར། ཡིག་སྣ་འབྲུ་མ་ལས་བརྩམས་ཞེས་གྲགས་སོ། །ཞེས་ཤིན་ཏུ་ཞལ་གསལ་བར་བསྟན་ལ། ཡི་གེའི་ཐོག་མའི་བྱུང་ཁུངས་ནི་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེ་ལ་གཏུགས་འདུག

གཤེན་རབ་མི་ཆེས་ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེ་བསྟན་པའི་སྐོར།

    གཤེན་རབ་མི་ཆེས་ཡ་ཐོག་གི་ཡི་གེ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཡོད་པའི་སྐོར་ནི་རིན་ཆེན་གཏེར་ཁྱིམ〔ཐོབ12ཤ6ན5〕ལས་ཡི་གེར་མཁས་པ་ཡིག་ལྷ་འཕྲུལ་བུ་ལ། འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའི་རྣམ་དབྱེ་རྒྱས་པར་གསུངས། ཡི་གེའི་འབྱུང་ཁུངས་ཐོག་མ་དེ་ནས་བྱུང་། ཞེས་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས་ཡིག་ལྷ་འཕྲུལ་བུ་ལ། འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའི་རྣམ་དབྱེ་བསྟན་མཛད་པ་དེ་ནི་ཞང་ཞུང་ཡ་ཐོག་གི་ཡི་གེའི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པ་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཡིན། འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའི་རྣམ་དབྱེའི་སྐོར་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པ〔ཐོབ363ཤ2ན 2〕ལས་ཡི་གེའི་འདུ་བྱེད་ཁམས་གསུམ་འཁོར། །དོན་ལ་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་འཛིན། །ངོ་བོ་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའོ། །དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་བྱུང་བའི། །འབྱུང་ཆེན་རིམ་པ་ཀྵ་ཀ་ཁ། །ག་ང་ཧ་ཨ་ཨཾབརྒྱད་པོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཡིན་ཨཱོྃ་ལས་བྱུང་། །འོག་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཨེ་ཎ་ར་བྷི་ཥྚ་བརྒྱད་པོ། །མེ་ཡི་ཁམས་ཡིན་རཾ་ལས་བྱུང་། །ཨ་ཏ་ལ་ས་མྟང(མྷང་)བརྒྱད་པོ། །ས་ཁམས་ཡིན་སྲུ་ལས་བྱུང་། །ཨུ་པ་ཟ་འ་ཨཿབརྒྱད་པོ། །ཆུ་ཡི་ཁམས་ཡིན་ཁཾ་ལས་བྱུང་། །ཨི་ཙ་ཡ་ཤ་ཞ་བརྒྱད་པོ། །རླུང་གི་ཁམས་ཡིན་ཡཾ་ལས་བྱུང་། །དེ་དག་འབྱུང་ཆུང་སྡེ་ལྔ་རུ། །དབྱེ་བའི་རིམ་པ་ཀྵ་ཨེ་ཨོ། །ཨུ་ཨི་ཨཾ་ཨཿདང་བརྒྱད། །རླུང་གི་སྡེ་ཡིན་ཆེན་པོའོ། །ཀ་ཅ་ཏ་པ་ཙ་ཞ་ར། །ཧ་བརྒྱད་ས་སྡེ་དྲག་པོའོ། །ཁ་ཆ་ཐ་པ་ཚ་ཟ་ལ། །ཨ་བརྒྱད་ཆུ་སྡེ་འབྲིང་པོའོ། །ག་ཇ་ད་བ་ཛ་འ་ཤ། །བྷི་བརྒྱད་མེ་སྡེ་ཞན་པའོ། །ང་ཉ་ན་མ་ལྔ་ཡ་ས། །མྷིང་བརྒྱད་མཁའ་སྡེ་རྔུབ་པའོ། །འབྱུང་ཁུངས་སྡེ་ཚན་བརྒྱད་པོ་ལ། །ཡི་གེ་ལྔ་ལྔར་ཕྱེ་བ་ལས། །དང་པོ་ཀྵ་ཀ་ལ་སོགས་ལྔ། །མགྲིན་པའི་གནས་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན། །འོག་མ་བདུན་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཨེ་ཨོ་ཨུ་ཨི་ཨཾཿཥྚ། །སྡེ་ཚན་ལྷག་མ་བདུན་པོ་སྦྱར། །འབྱུང་ཁུངས་རིམ་པས་རྐན་ལྕེ་མཆུ། །སྣ་སོ་སྤྱི་ཁོག་བདུན་ལས་སྐྱེ། །འབྱུང་བ་རིམ་པས་ཤིང་མེ་ས། །ཆུ་རླུང་ལྕགས་རི་ནམ་མཁའོ། །ཡི་གེ་བཞི་བཞི་ཡོད་པ་ཡི། །ཀློག་པའི་ཐང་བབ་སྡེ་ཚན་བརྒྱད། །དབྱངས་ཡིག་ལྷག་མ་བརྒྱད་དང་བཅས། །ངེས་པའི་ཐོ་ཡིག་བཞི་བཅུར་འདོད། །ཅེས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེའི་ཕྱི་མོ་ནི་འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་བཞི་བཅུའི་གྲངས་སུ་བཞུགས་པ་དེ་རྣམས་ཡིན་པ་དང་། འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་དེ་རྣམས་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་བྱུང་ཡོད་པའི་ཚུལ་གསལ་དུ་བསྟན་པ་ཡིན།
དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་རུ་གྲགས་པ་དེ་རྣམས་ནི༼ཨཱོྃ་རཾ་སྲུ་ཁཾ་ཡཾ༽ལྔ་པོ་ཡིན་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞིག་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུ་བོ་རྣམས་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་ཤར་བ་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི་རང་འགྲེལ〔ཐོབ392ཤ5ན5〕ལས་བར་སྐབས་སུ་དཔོ་བཟའ་ཐང་མོ་བདུད་ཁྱབ་པས་བསླུས་སྐབས་གཏོ་སྒྲོམ་མེས་བསྲེགས་ཏེ་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་མ་ལོན་པར་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔའི་ཁོངས་ནས་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུ་བྱུང་ཞིང་སྟོན་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པར་མཛད་དོ། ཞེས་པས་ངེས་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། གཏོ་སྒྲོམ་མེས་བསྲེགས་པ་དང་། གཤེན་རབ་ཀྱི་ཕྱག་ཏུ་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་བྱུང་བ་ལས་འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་རྣམས་བྱུང་བའི་ཚུལ་འདི་ནི་གཤེན་རབ་ཀྱི་མཛད་མདོ་གཟེར་མིག〔ཐོབ་ག690ཤ65ན1〕ལས་སངས་པོ་འབུམ་ཁྲིའི་ཐུགས་ཀྱི་བཅུད། ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་དང་འབུམ་ཡོད་པའི་། ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་ལ་བསྐུར་ནས། གཏོ་ཡི་བཀའ་སྒྲོམ་ཡང་ཆུང་ན། ཐ་རམ྇་རྒྱ་ཡིས་བཏབ་ནས་ཡོད། བོན་གྱི་ཕུག་ནི་འདི་ལ་ཐུག ཅེས་པས་གཏོའི་བཀའ་སྒྲོམ་ཞེས་པ་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་ནས་ཡང་〔65ན5〕ལས་བདུད་ཀྱིས་བཙུན་མོའི་སྙིང་དུ་ཞུགས། དུག་ཚེར་མང་པོའི་མེར་བཏང་ནས། གཏོ་སྒྲོམ་ཡང་ཆུང་ཞུགས་ལ་གཞེན(ཞེངས)། ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་ཕྲད་ཀྱིས་སད། སྙིང་རྩ་འབྲེང་ཞིང་ལུས་པོ་འགུལ། ཅི་ཉེས་སེམས་ནས་བལྟས་ཙ་ན། བཙུན་མོ་དཔོ་ཟ་རྐོང་ཟ་དང་། བདུད་རྗེ་ཁྱབ་པ་ལག་རིང་གསུམ། དུག་ཚེར་མང་པོ་མེ(མེར)སྤུངས་ནས། གཏོ་སྒྲོམ་ཡང་ཆུང་སྲེག་ཅིང་སྣང་། ཁུས་བཏབ་དམག་བཟློག་བརྒྱུགས་ཙ་ན། བདུད་རྗེ་ཁྱབ་པ་ཡུལ་དུ་བྲོས་ཏེ་སོང་། ཁྱེའུ་ཆུང་གིས་མེ་ལ་རྙབས་པ་ལ། བེ་བུམ་ཚིག་འཕྲོ་སྤར་གང་ཐོབ། ཕྱི་མ་དུག་ཚེ(ཚེར)མེ་ཡིས་ཚིག ཅེས་པས་བཙུན་མོ་གཉིས་བདུད་ཀྱིས་བསླུས་ཏེ་གཏོ་སྒྲོམ་བསྲེགས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་ལ་ཚིག་འཕྲོ་སྤར་གང་ཐོབ་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་ཡང〔694ཤ67ན3〕ན་དེ་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་གིས་བདུད་ཀྱི་མེ་ནང་ནས། བེ་བུམ་ཚིག་འཕྲོ་གཅིག་ཐོབ་པ། སྟོན་པ་ལ་ཕུལ་ཞེས་དང་ཡང〔695ཤ67ན3〕ལས་བེ་བུམ་ཚིག་འཕྲོར་གཟིགསས་པས། ཡི་གེ་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་མ་ཚིག་པར་གསལ་བར་སྣང་། ཞེས་དང་〔695ཤ67ན3〕ལས་ཡི་གེའི་ས་བོན་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས། འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་གྱེས་སོ། ཞེས་གསུངས་པས་གསལ་བར་བསྟན་ཡོད་པ་དེ་རེད། ཚུལ་འདི་ཡི་གེའི་ཐོག་མ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་ཁུངས་མཛད་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་ནའང་ལེགས་པར་དཔྱད་ན་བདུད་ཀྱིས་གཏོ་སྒྲོམ་དུ་ཡོད་པའི་ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་དང་འབུམ་བསྲེགས་པ་དེ་ཀུན་ཡི་གེ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དུས་སུ་ཡི་གེ་ཡོད་པ་ཡིན་སྟབས་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་ཤར་བའི་འཕྲུལ་ཡིག་འདི་རྣམས་ཡི་གེའི་ཐོག་མར་བཞག་མི་རུང་བ་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ནའང་ཞང་ཞུང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་ནས་བཟུང་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་དཔེ་འདི་ནི་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་ཤར་བའི་འཕྲུལ་ཡིག་དེ་རྣམས་ཡིན་སྟབས། དུས་རིམ་གོང་མའི་སྔོན་ན་ཡི་གེ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཚུལ་འདི་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེའི་ཁུངས་སུ་བརྩི་འོས་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས་པ་རེད།
ཡ་ཐོག་གི་འཕྲུལ་ཡིག་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་བཞི་བཅུའམ་སུམ་ཅུ་སོ་བརྒྱད་ཡོད་ཚུལ་ཞལ་གསལ་དུ་བསྟན་མོད། ཡི་གེའི་རྣམ་པའམ་བཟོ་དབྱིབས་ཇི་ལྟར་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཞལ་གསལ་དུ་བསྟན་པ་འགའ་ཡང་མི་སྣང་ལ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས་བསྟན་པ་གང་ལ་བཞག་པའི་རྒྱལ་པོ༼རྒྱ་ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ༽ཞེས་སུ་གྲགས་པ་དེ་སྐུ་བལྟམས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཏེ། གཟེར་མིག〔ཐོབ་ཁ695ཤ67ན3〕ལས་འཕྲུལ་ཡིག་ཀོང་རྩེ་སུམ་ཅུ་འཁོར་བར་བྲིས་པས། རྒྱ་ཀོང་རྩེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོར་མིང་དུ་བཏགས་སོ། ཞེས་པ་འདིར༼ཀོང་རྩེ་སུམ་ཅུ༽ཞེས་འཁོད་སྟངས་ལ་དཔྱད་ན་ཡིག་འབྲུའི་བཟོ་དབྱིབས་ལས་ཐ་སྙད་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་ལྟར་སྣང་མོད། དངོས་དོན་དུ༼ཀོང་རྩེའམ་ཀོང་ཙེ༽ཞེས་པ་དེ་ནི༼འཕྲུལ༽གྱི་དོན་ཙམ་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ལ། གནའ་དུས་སུ་ཞང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཤན་སྦྱར་གྱི་ཚིག༼གུ་ལང་གསེར༽ཞེས་པ་ལྟ་བུ་མང་པོ་ཞིག་སྤྱད་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར། ཀོང་རྩེ་ཞེས་པའི་ཚིག་འདིའང་དེ་ལྟར་དུ་བྱུང་ཡོད་པར་མངོན། ཡ་ཐོག་གི་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའི་སྐོར་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི་རྩ་བར་བསྟན་པའི་ལུང་དེའི་དགོངས་དོན་གསལ་བར་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་འདིར་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་གཞུང་རང་གི་ཟུར་བརྒྱན་ཁྱེར་བདེར་བཀོད་པ་ཞིག་ཡོད་པའི〔ཐོབ619ཤ1ན1〕ལས་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུ་བྱུང་ཚུལ་ནི།
     ཀྴ་ཀ་ཁ་ག་ང་ཧ་ཨ་ཨཾ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཨཱོྃ་ལས་བྱུང་། ཨེ་ཅ་ཆ་ཇ་ཉ་ར་བྷེ་ཥྚ་མེ་ཁམས་རཾ་ལས་བྱུང་། ཨོ་ཏ་ཐ་ད་ན་ལ་མྷིང་ས་ཁམས་སྲུཾ་ལས་བྱུང་། ཨུ་པ་ཕ་བ་མ་ཟ་འ་ཨཿཆུ་ཁམས་ཁཾ་ལས་བྱུང་། ཨི་ཙ་ཚ་ཛ་ཝ་ཡ་ཤ་ཞ་རླུང་ཁམས་ཡཾ་ལས་བྱུང་། འབྱུང་ཆུང་སྡེ་ལྔ་ལ་ཀྴ་ཨི་ཨུ་ཨེ་ཨོ་ཨཾ་ཨཿཥྚ་རླུང་སྡེ་ཆེན་པོ་སྟེ། གསལ་བྱེད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའོ། ཀ་ཅ་ཏ་པ་ཙ་ཞ་ར་ཧ་དྲག་པོ་ས་སྡེའོ། ཁ་ཆ་ཐ་ཕ་ཙ་ཟ་ལ་ཨ་འབྲིང་བོ་ཆུ་སྡེའོ། ག་ཇ་ད་བ་ཛ་འ་ཤ་བྷི་ཞན་པ་མེ་སྡེའོ། ང་ཉ་ན་མ་ཝ་ཡ་ས་མྷིང་རྔུབ་པ་ནམ་མཁའི་སྡེའོ། སྒྲའི་སྐྱེ་གནས་བརྒྱད་ནི་ཀྴ་ཀ་ཁ་ག་ང་མགྲིན་སྐྱེས་ཤིང་ཁམས་སོ། ཨེ་ཅ་ཆ་ཇ་ཉ་མེ་ཁམས་རྐན་ནས་སྐྱེས། ཨོ་ཏ་ཐ་ད་ན་ས་ཁམས་ལྕེ་ལས་སྐྱེས། ཨུ་པ་ཕ་བ་མ་ཆུ་ཁམས་མཆུ་ལས་སྐྱེས། ཨི་ཙ་ཚ་ཛ་ཝ་རླུང་ཁམས་སྣ་ལས་སྐྱེས། ཨཾ་ཞ་ཟ་འ་ཡ་ལྕགས་ཁམས་སོ་ནས་སྐྱེས། ཨཿར་ལ་ཤ་ས་མེ་ཁམས་སྤྱི་བོ་ལས་སྐྱེ། ཥྚ་ཧ་ཨ་བྷི་མྷིང་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་ཁོག་པ་ནས་སྐྱེས་སོ། ། ཐང་བབ་ཀྱི་གོ་རིམ་ནི། ཀ་ཁ་ག་ང་། ཅ་ཆ་ཇ་ཉ། ཏ་ཐ་ད་ན། པ་ཕ་བ་མ། ཙ་ཚ་ཛ་ཝ། ཞ་ཟ་འ་ཡ། ར་ལ་ཤ་ས། ཧ་ཨ་བྷི་མྷིང་། ཀྴ་ཨི་ཨེ་ཨུ་ཨོ་ཨཾ་ཨཿཥྚ། ཞེས་ཤེས་ཐུབ་པ་འདུག གཞུང་འདིའི་རྩ་འགྲེལ་གཉིས་ཀར༼ཞ༽དྲག་པོ་ས་སྡེར་བཞག་པ་དང༼ཤ༽ཞན་པ་མེ་སྡེར་བཞག་འདུག་མོད། སྒྲའི་འགྲེལ་ལ་དཔྱད་ན ༼ཤ༽དྲག་པོ་ས་སྡེ་དང༼ཞ༽ཞན་པ་མེ་སྡེར་གཏོགས་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་འདྲ་འདུག ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་དུ་མདོ་ལུང་དྲངས་པ་དེའི་ཁུངས་ནི་གཤེན་རབ་མི་ཆེའི་མཛད་མདོ་འབྲིང་བོ་གཟེར་མིག〔ཐོབ་ཁ787ཤ113བ2〕ལས་ཡིག་འབྲུ་སུམ་ཅུས་བོན་ གྱི་ཁོག་པ་ཕུབ། །མགོ་ཡིས་ལམ་དྲངས་ཤད་ཀྱི་མདོ་ཡང་བཅད། །ཚིག་གིས་བར་ཕྱེ་མི་འཁྲུགས་གསལ་བར་བསྙམས། །གུག་འགྲེང་ན་རོ་ཞབས་ཀྱུ་ཡ་སྟ་ཡིས། །སྐབས་སྦྱར་དོན་དུ་ཡན་ལག་རྒྱས་པར་བཏགས། །ཞེས་གསལ་བ་དེ་ཡིན་ལ་མདོ་ལུང་དེའི་དགོངས་དོན་ངེས་པ་ནི༼ཡི་གེ་སུམ་ཅུས་བོན་ཁོག་ཀྱང་ཕུབ༽ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ནི་མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་ཀ་ཁ་ག་ང་སོགས་ནས་ཧ་དང་ཨའི་ བར་གྱི་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་ཡོད་པར་ངེས་ཤིང་། སྤྱིར་བཏང་སྒྲའི་འདུ་བྱེད་ཅུང་དྲག་པ་ཨ་ཡིག་དང་། དེ་ལས་ཅུང་ཟད་དམན་པ་འ་ཡིག་དག་ལ་དབྱངས་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་སྟབས་དབྱངས་ཡིག་གི་ ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ལས་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བརྩི་མི་རུང་བ་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སྣང་མོད། ཞང་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་སུ་ཡི་གེའི་ལུས་དངོས་ཡོད་པ་ལ་གསལ་བྱེད་དང་གི་གུ་དང་ ཞབས་ཀྱུ། འགྲེང་བུ། ན་རོ་ལྟ་བུ་ཡི་གེའི་ལུས་རྒྱུན་དུ་གྱུར་བ་ཙམ་ལས་ཡི་གེའི་ལུས་དངོས་མེད་པ་དེ་རིགས་ལ་དབྱངས་ཡིག་གི་ཐ་སྙད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་སྟབས་དོན་ལ་འགལ་བ་གང་ཡང་མེད་པ་ཡིན། གཟེར་མིག〔ཐོབ་ཁ696ཤ68ན5〕ལས་ཡི་གེའི་ས་བོན་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས། འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་གྱེས། སྟོན་པའི་ཐུགས་རྗེས་བོན་གྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་གྱུར། ཅེས་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་དང་དབྱངས་ཡིག་ལྷག་མ་བརྒྱད་དུ་གྲགས་པ་དེ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པས་འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་གསུངས་ཡོད་པར་བརྟེན། ཡི་གེ་སུམ་ཅུས་བོན་གྱི་ཁོག་ཕུབ་པར་བཤད་པ་དེའི་དོན་ནི་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ལ་དགོངས་ཡོད་པ་གསལ་བར་མངོན་ཐུབ་པ་ཡིན།
   རིན་ཆེན་གཏེར་ཁྱིམ་དང་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི་རྩ་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སུ་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ་ལས་བྱུང་བའི་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུའི་གྲངས་སུ་བཤད་པ་དེ་དང་གཟེར་མིག་ལས་འཕྲུལ་ཡིག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་གྲངས་སུ་བཤད་པ་འདི་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སྣང་མོད། དངོས་དོན་དུ་འགལ་བ་གང་ཡང་མེད་པ་ནི་ཀ་ཁ་སོགས་ནས་ཨའི་བར་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ་དང་། ཀྵ་མགོ་དང་ཥྚ་ཤད་གཉིས་མ་གཏོགས་བྷི་མྷང་ཨི་ཨུ་ཨེ་ཨོ་ཨཿབཅས་དབྱངས་ཡིག་ལྷག་མ་བརྒྱད་དུ་གྲགས་པ་དང་། དེ་ཀུན་གྱི་ཐོག་ཏུ་ཀྵི་ཥྚི་གཉིས་བསྣན་པས་འཕྲུལ་ཡིག་བཞི་བཅུར་འགྱུར་བ་སྟེ་དངོས་དོན་དུ་མགོ་ཤད་གཉིས་འཕྲུལ་ཡིག་གི་གྲངས་སུ་བརྩིས་མ་བརྩིས་ཀྱི་ཁྱད་ཙམ་ལས་གཞན་མེད། ཡང་མདོ་ལུང་ལས༼མགོ་ཡིས་ལམ་དྲངས༽ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་དགོངས་དོན་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པ〔ཐོབ་367ཤ4ན4〕ལས་ཀྵ་ནི་མགོ་ཡི་ལམ་འདྲེན་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། རང་འགྲེལ〔445ཤ32ན2〕ལས་དེ་ཡང་ཞང་ཞུང་སྐད་དུ་ཀྵ་དང་བོད་སྐད་དུ་མགོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡི་གེའི་མགོ་ཡི་ལམ་སྣ་འདྲེན་པའི་དང་མའམ་ཐོག་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པས་གསལ་བ་སྟེ། ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་འོག་འདེགས་དང་ལྡན་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་རིས འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོད་ཡིག་དབུ་ཆེན་གྱི་ཡིག་མགོ༼༄༅། ། ༽ འདི་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཞིག་ཏུ་སྣང་། ༼ཤད་ཀྱིས་མདོར་ཡང་བཅད༽ཅེས་པའི་དགོངས་དོན་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི〔367ཤ4ན5〕ལས༼ཥྚ་ནི་ཤད་དེ་མདོ་ཡང་གཅོད།༽ཅེས་པ་དང་རང་འགྲེལ་གྱི〔445ཤ32ན4〕ལས་ཞང་ཞུང་སྐད་དུ་ཥྚ་དང་བོད་སྐད་དུ་ཤད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཚིག་གི་མདོ་ཡང་གཅོད་པའི་ནུས་པ་ཅན་ཞེས་པས་བསྟན་པ་སྟེ། ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན༼ ༽ འདི་ལྟར་དུ་སྣང་བ་དེ་ནི་བོད་ཡིག་དབུ་ཅན་གྱི་ཤད༼།༽འདི་དང་མཚུངས་པ་ཡིན། ༼ ཚེག་གིས་བར་ཕྱེ ༽ཞེས་པའི་དགོངས་དོན་ནི་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི〔445ཤ32ན3〕ལས་ཞང་ཞུང་སྐད་ དུ་ཨཿདང་བོད་སྐད་དུ་ཚེག་དྲག་ཅེས་བྱ་སྟེ་ཡས་མར་གྱི་བར་འབྱེད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་པས་གསལ་བ་སྟེ། ཡིག་གཟུགས་དངོས་ལ༼吕༽འདི་ལྟ་བུ་ཐིག་གྲུ་བཞི་ཉིས་རྩེགས་སུ་ཡོད་པ་འདི་ནི་བོད་ཡིག་དབུ་ཆེན་དུ་ཡིག་འབྲུ་ཕན་ཚུན་བར་ཚེག་ཐིག༼▼༽ འདི་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང་། བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་ཏུན་ཧོང་གི་དཔེ་ལས་བྱུང་བ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་ཡིག་ འབྲུ་ཕན་ཚུན་བར་གཅོད་པའི་ཚེག་ལ་རྟགས༼ ：༽འདི་བཞིན་ནག་ཐིག་ཉིས་རྩེགས་སུ་བྲིས་པ་དང་སྐབས་འགར་འབྲུ་ཕན་ཚུན་བར་གཅོད་པ་ལ་ནག་ཐིག་རེ་ལས་མེད་ནའང་ཚིག་དོན་གྱི་མཚམས་འབྱེད་པའི་ཆེད་དུ་ནག་ཐིག་ཉིས་རྩེགས་སུ་འབྲི་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པ་དཔེར་ན་ཏུན་ཧོང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་རྙིང་གི〔p1 580ཕ51〕ལས་བཙན་པོ：དབྱརད：ལྟམ：གྱྀ་ར་སྔོན་ན་བཞུག་སྟེ། དགུན་ཉ་མངས་ཚལ：དུ་གཤེགས་ཞེས་པས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན། ༼སྐབས་སྦྱོར་དོན་དུ་ཡན་ལག་རྒྱས་པར་ཤེས་བཏགས།༽ཞེས་པའི་དགོངས་དོན་ནི་སྐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་གོང་གསལ་གྱི་མགོ་འདྲེན་དང་། མདོ་གཅོད། ཚེག་དྲེག་འདི་གསུམ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། གཞན་ཡང་བརྡ་སྤྲོད་ཉི་ཤུ་བདུན་པའི〔367ཤ4ན5〕ལས་བྷི་ནི་ར་སྟ་མྷང་ཡ་སྟ། ཨི་ནི་གུ༼ གི ༽གུ་ཨུ་ཞབས་སྐྱུ༼ཀྱུ༽། ཨེ་ནི་འགྲེང་བུ་ཨོ་ན་རོ། ཨཾ་ནི་མ་བཞག་ཐིག་ལེ་ཡིན། ཞེས་པ་དང་དེའི་རང་འགྲེལ〔446ཤ32ན4〕ལས་དེ་ཡང་ཞང་ཞུང་སྐད་དུ་བྷི། རྟག་གཟིགས་སྐད་དུ་རི། བོད་སྐད་དུ་ར་སྟ། ཞང་ཞུང་སྐད་དུ་མྷང་། རྟག་གཟིགས་སྐད་དུ་ལི། བོད་སྐད་དུ་ཡ་སྟ་ཞེས་སོ། །ཞེས་པ་དང་ཡང〔447ཤ33ན3〕ན་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེ་རྣམས་ལ་ཀམ་སོགས་སྦྱོར་བའི་དོན་དུ་ཨམ་ཞེས་ཏེ། མ་བཞག་པ་ཐིག་ལེར་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་སྐབས་སྦྱོར་གྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་དང་། བྷི་དང་མྷང་དུ་གྲགས་པ་དེ་རྣམས་ར་སྟ་དང་ཡ་སྟའི་མིང་ཡིན་པའང་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན། ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད〔པེ159ཕ16〕ལས་དང་པོ་དག་པ་ལྷའི་ཡི་གེ་སྟག་གཟིག་སྤུངས་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར། དེ་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་བསྒྱུར། དེ་སྨར་སྦྲག་ཏུ་བསྒྱུར། ཞེས་པ་སོགས་ཀྱིས་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས་མཛད་པའི་འཕྲུལ་གྱི་ཡི་གེ་དེ་ནི་སྟག་ གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ཅེས་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད།

སྟག་གཟིག་སྤུངས་ཡིག་གི་སྐོར།

     སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་དེ་ལས་ཞང་ཞུང་གི་ཐོག་མའི་ཡིག་གཟུགས་བྱུང་བའི་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་འདུག་པ་འདི་ནི་དུས་ཕྱིས་ཀྱི་བོན་པོ་ཚོས་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེ་གང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་། ཁོང་གིས་བོན་བསྟན་པའི་གནས་ཀྱི་གཙོ་བོ་འོལ་མོ་ལུང་རིང་དུ་གྲགས་པ་དེ་སྟག་གཟིག་གི་ཡུལ་དུ་ཡོད་པར་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་དེའི་ལུགས་སུ་བྱས་ཏེ་སྐབས་འདིར་ཡང་སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་དེ་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་གྱི་ཁུངས་སུ་བཤད་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། གཞན་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཡང་མེད། ཆོས་ཀྱི་ལུགས་སུ་ལེགས་སྦྱར་ལ༼ལྷའི་སྐད༽ཅེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་པ་དེའི་ཤན་ཞུགས་ནས། འདིར་དག་པ་ལྷའི་ཡི་གེ་ཞེས་ཆེ་བརྗོད་པ་བཅས་ཏེ་བཤད་ཡོད་པའང་གསལ་པོར་མཐོང་ཐུབ། གང་ལྟར་ཡང་བཤད་ཚུལ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་རིག་པ་དང་འགའ་བ་ཞིག་ཏེ། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ཏུ་གྲགས་པའི་ཡིག་གཟུགས་འདི་ནི་དེང་དུས་རྒྱ་གར་དུ༼ ཨུདྡྷུ༽ཞེས་བྱ་བར་ཨ་རབ་དང་པར་སིག་གི་ཡུལ་སོགས་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཡིག་གཟུགས་འདི་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ལ་དབྱངས་གསལ་གྱི་རྩ་བ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་ཞིག་ལས་སུམ་ཅུའི་གྲངས་མེད་ཅིང་།
ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་ལ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ལུས་ལྟ་བུ་སུམ་ཅུ་དང་དབྱངས་རྟགས་རྒྱན་ཆ་ལྟ་བུ་བཞི་རུ་གྲངས་ངེས་པ་དང་། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ཏུ་དབྱངས་དང་འདོགས་ཀྱི་རིགས་རྣམས་ཡི་གེའི་རང་ལུས་ཡིན་པ་ལས། སྟེང་འོག་ཏུ་སྦྱོར་སྲོལ་མེད་ལ་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་གྱི་དབྱངས་དང་འདོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ལུས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་བཞིན་སྟེང་འོག་གང་འོས་སུ་སྦྱོར་དགོས་པ་དང་། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་དེ་གཡས་ངོས་ནས་གཡོན་ངོས་སུ་འབྲི་དགོས་པ་དང་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་ནི་ཡིག་རིགས་གཞན་དག་ལྟར་གཡོན་ངོས་ནས་གཡས་ངོས་སུ་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཡིག་མགོ་འབྲི་བའི་སྲོལ་མེད་ལ། ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་ཤོག་ལྡེབ་རེ་བཞིན་ཡིག་མགོ་འབྲི་དགོས་པ་དང་། སྟག་གཟིག་གི་སྤུངས་ཡིག་ལ་ཚིག་ཕན་ཚུན་མཚམས་གཅོད་པ་ཙམ་ལས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཚེག་འབྲི་སྲོལ་མེད་ལ། ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་ཚིག་ཕན་ཚུན་མཚམས་གཅོད་པའི་ཆེད་ཚེག་ཡོད་པ་སོགས་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་ངེས་པ་ནི་ཡི་གེ་ལ་ཆ་རྒྱུས་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་བློ་གསར་བ་ཞིག་གིས་བལྟས་ནའང་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡོད། དཔེར་ན་བོད་སྐད་དུ༼ཞིང་བཟང་མི་ཡི་ནོར་བུ་ཡིན། ༽ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་སྒྲུབ་དེ། ཞང་ཞུང་གི་སྐད་དང་ཡིག་རྒན་གྱི་འབྲི་ཚུགས་སུ་ཞེས་པ་འདི་ལྟར་དུ་བྱུང་ལ་ཚིག་སྒྲུབ་དེ་པར་སིག་གི་སྐད་ཡིག་ཏུ་ཞེས་གཡས་ངོས་ནས་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་འབྲི་ཀློག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཡི་གེའི་འབྲི་གཟུགས་ལ་དཔྱད་ནའང་རྣམ་པ་རྩ་བ་ནས་མི་འདྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡོད།
    སྤྱིར་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་ལ། ཞང་ཞུང་སྨར་གྱི་སྐད་དང་དར་མའི་སྐད། དིར་མའི་སྐད། དར་མ་དིར་གྱི་སྐད། གུ་གེའི་སྐད་དང་ཕལ་པོ་གླང་གི་སྐད་སོགས་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་ཡོད་པ་ལས་གཟུགས་སྨར་གྱི་སྐད་ནི་ཞང་ཞུང་དབུས་ཀྱི་སྐད་དེ་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པ་དང་། གུ་གེའི་སྐད་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་སྐད་དང་། གཞན་དར་མའི་སྐད་ནི་ཞང་ཞུང་ལྷོ་པ་དང་། དིར་མའི་སྐད་ནི་ཞང་ཞུང་བྱང་བ། དར་མ་དིར་ནི་ཞང་ཞུང་སྟོད་སྨད་ཕལ་པའི་སྤྱི་སྐད་དུ་ངོས་འཛིན་སྲོལ་ཞིག་བྱུང་ཡོད།
    ཞང་ཞུང་གི་སྐད་རིགས་ལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་བྱུང་ཡོད་པར་བརྟེན། ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་གཟུགས་ལའང་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས། ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་གཟུགས་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་བྱུང་མྱོང་བའི་ནང་ཚན་དུ་ཞང་ཞུང་གི་དྲག་ཡིག་ཅེས་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པའི་ཚུལ་ནི་འབེལ་གཏམ་ལུང་གི་སྙིང་པོ〔ཤ37ཕ20〕ལས་གཞན་ཡང་ཞུང་ཞུང་གི་དྲག་ཡིག་ཅེས་པའང་ཡོད་པའི་དཔེ་རིས་ཀྱི་རྒྱུན་ཡོད་པ་ནི་སྔར་ཞང་ཞུང་གི་སད་ནེ་གའུས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་གྱི་དུས་སུ་རྟ་ནག་དུང་ཕོར་དུ་གཏེར་དུ་སྦས་དུས་ཞང་ཞུང་གི་དྲག་ཡིག་དང་བོད་ཡིག་འདྲེས་མར་གྱི་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པ་ཕྱིས་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་གུ་རུ་རྣོན་རྩེས་གཏེར་ཐོན་པ་དེ་ཁོང་གི་གཏེར་སློབ་གཉལ་སྟོན་གཞོན་ནུ་འབུམ་གྱིས་གཏེར་དཔེའི་ཐོག་ནས་དཔེ་བཤུས་པ་ཡིན་ཏེ། མ་རྒྱུད་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་གསུམ་གྱི་འགྲེལ་བ་གཏེར་མ་ལས། སྤྲུལ་སྐུ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་བདག་བཙུན་པ་གཞོན་གྱིས་ཞུས་ནས། དར་དཀར་དངོས་ལ་བྲིས། མ་དཔེ་ལ་ཞང་ཞུང་དྲག་ཡིག་འདི་འདྲ་དང་། བོད་ཡིག་འདྲེས་མར་སྣང་ངོ་ཞེས་དང་འགྲེལ་གྱི་དབུ་འཆད་ལས། ཞང་བོད་འདྲེས་མ་ལ་བོད་ཡིག་མང་བར་འདུག ཞང་ཡིག་ཀྱང་ཀ་ཁ་སྣང་བ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་པས་མི་ཁྲོལ་བ་མ་བྱུང་། ཞེས་གསུངས། ཞང་ཞུང་གི་དྲག་ཡིག་འདི་གཏེར་དཔེ་དར་དཀར་ངོས་ལས་གཞོན་གྱིས་བཤུས་པའི་དཔེ་དེ་ཉིད་ལས། བླ་མ་གཡུང་དྲུང་སྙིང་པོས་བྲིས་པ་འདི་ལྟར།ཚུལ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཞང་ཞུང་གི་ཡི་གེའི་ཚུལ་རྣམས་གསལ་བར་ཤེས་ཐུབ་པར་མངོན། ཞེས་ཞང་ཞུང་དྲག་ཡིག་གི་འདྲ་དཔེ་འདི་འདྲ་དཔེ་རྙིང་མའི་དཔེ་དེབ་ཞིག་རང་རེའི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་ཡོད་པ་གོང་གསལ་ལོ།
     བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཨ་མདོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཚེ་རིང་ཐར་ལགས་ནས༼བོད་ཡིག་གི་འབྱུང་གཞིར་གསར་དུ་དཔྱད་པ༽ཞེས་པའི་རྩོམ་བྲིས་ཤིག་བཀོད་འདུག་པ་དེའི་ནང་དུ་བོད་ཡིག་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ཞང་ཞུང་གི་སྨར་ཆུང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པ་དང་སྨར་ཆུང་གི་འབྲུ་ཚུགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་པའི་དཔེ་དགོན་རྙིང་འགར་ཞང་བོད་ཤན་སྦྱར་གྱི་ཡིག་ཆ་མངོན་མཐོང་དུ་ཡོད་པ་ལས་བླངས་ཚུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བཅས་ཏེ་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་གྱི་ཀ་དཔེ་ཞིག་བཀོད་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ།

     གཞན་ཡང་དེ་དག་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་གཟུགས་སུ་གྲགས་པ་རང་རེར་མཐོང་མྱོང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཅི་རིགས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས་ནའང་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་དུ་གྲགས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་ལྟེ་བ་དེ་ནི་ཞང་ཞུང་གི་སྒྲའི་དོན་སྡེབ་སྣང་གསལ་སྒྲོན་མེ་ཞེས་སུ་གྲགས་པའི་ཡིག་ཆ〔ཐོབ1ཕ1–6〕དེའི་དབུར་ཞང་ཞུང་འཕྲུལ་ཡིག་གི་ཀ་དཔེ་ཆ་ཚང་ཞིག་བཞུགས་ཡོད་པ་དེ་ནང་དུ་ངེས་སམ་སྙམས། ཚུལ་དེ་ལ་ངེས་ཤེས་རྙེད་ཐུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ནི་ཞང་ཞུང་ཁྱུང་ལུང་གི་རྒྱལ་པོ་ལིག་མི་རྐྱའི་ཕྱག་ཐམ་སྨན་རིའི་བླ་བྲང་གི་ནང་རྟེན་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་དེའི་ངོས་སུ་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་གྱི་ཚུགས་སུ༼ཁ་ཚན་པ་ཤང་ལིག་ཞི་ར་ཙ༽ཞེས་བྱ་བའི་ཡིག་འབྲུ་བརྒྱད་དེ། བོད་སྐད་དུ༼ཐམས་ཅད་དབང་བསྒྱུར་སྲིད་པའི་རྒྱལ་པོ༽ཞེས་བཀོད་པའི་ཕྱག་ཐམ་ད་ལྟའི་དུས་སུའང་སྨན་རི་བའི་རྟེན་སྒམ་དུ་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པས་ཤེས་ཐུབ་ལ། གནའ་དུས་ཀྱི་ཕྱག་ཐམ་ཕལ་མོ་ཆེ་ནི་རྒྱལ་པོ་གོང་རིམ་མམ་བླ་ཆེན་གོང་རིམ་གྱི་དུས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་སུ་ཞིག་གིས་བེད་སྤྱོད་གནང་བ་དེ་རང་གིས་གསར་དུ་བཟོས་པའི་ཕྱག་ཐམ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བ་ཡིན་སྟབས། ལིག་མི་རྐྱའི་ཕྱག་ཐམ་འདིའང་ཁོང་གི་སྔོན་རོལ་དུ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་པོ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་ཐམ་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་སྲིད་ལ། ཕྱག་ཐམ་ནང་གི་ཡིག་གཟུགས་དེའང་ཆེས་སྔ་བའི་ཡིག་གཟུགས་ཤིག་ཡིན་པའང་ཤུགས་ཀྱིས་ ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན།
ལིག་མི་རྐྱའི་ཕྱག་ཐམ་དངོས་ཀྱི་དཔེ་བཤུས་ཕྱག་ཐམ་ནང་གི་ཡིག་གཟུགས་གསལ་བར་བཀོད་པའི་དཔེ་རིས།

   ལིག་མི་རྐྱའི་ཕྱག་ཐམ་ནང་གི༼ཁ་ཚན་པ་ཤང་ལིག་ཞི་ར་ཙ༽ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་བརྒྱད་པོའི་གོ་དོན་བོད་སྐད་དུ ༼ཐམས་ཅད་དབང་བསྒྱུར་སྲིད་པའི་རྒྱལ་པོ༽ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ལ་འཇུག་ཅིང་ཕྱག་ཐམ་འདི་དུས་རིམ་གཉིས་པའི་ནང་གི་ཞང་ཞུང་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལིག་མི་རྐྱའི་ཡིན་པ་སྐད་དུ་གྲགས་མོད། དངོས་དོན་དུ་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་དུ༼ལིག་མི་༽དང༼ལིག་ཞི༽ཞེས་པ་དག་བོད་སྐད་དུ༼ སྲིད་པ་༽ལ་འཇུག་པ་དང་། ༼རྐྱ༽ཞེས་པ་ནི༼རྗེ་༽ཞེས་པ་སྟེ། ༼ལིག་མི་རྐྱ༼ཞེས་པའི་མཚན་དོན༼སྲིད་པའི་རྗེ༽ཡིན་སྟབས། མཚན་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་མངའ་དབང་ཆེ་བའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱི་མཚན་ཞིག་ལས་སྐུ་སྒེར་གྱི་མཚན་མིན་པས་ཕྱག་ཐམ་འདི་ནི་ཕལ་ཆེར་དུས་རིམ་གཉིས་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ནས་རིམ་པར་བརྒྱུད་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་སྲིད། ཞང་ཞུང་གི་སྨར་ཡིག་གམ་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་དུ་གྲགས་པ་དེའི་ཡིག་གཟུགས་ནི་གཤམ་གསལ།

    ཞུང་སྨར་གྱི་སྐད་དང་ཞང་ཞུང་ཡིག་རྒན་གྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ཇི་ལྟར་ཡིན་པའི་ཚུལ་དེ་བོན་གྱི་ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་པའི་རྩེར་སོན་པ་དཔལ་ལྡན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ༼སངས་རྒྱས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་པའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་ལེགས་བཤད་སྐལ་བ་བཟང་པོའི་མགྲིན་རྒྱན་རབ་གསལ་ཆུ་ཤེལ་ནོར་བུའི་དོ་ཤལ༽ཞེས་བྱ་བའི་དབུའི་མཆོད་བརྗོད་དུ་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་དུ་བཞུགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།